sobota, 1 lutego 2014

6. Najczęstsze błędy w języku polskim

Hej!
Wiem, wiem. Encyklopedia istnieje już od nieco ponad roku, a ja dopiero teraz siadam i piszę notkę, mimo że już dawno zaoferowałam się do współautorstwa. Wybaczcie mi, Kochani. Spróbuję to jakoś nadrobić, chociaż nie wiem jeszcze, jak będą wyglądały moje posty.
Dzisiaj prezentuję Wam najczęstsze błędy popełniane przez Polaków (i nie tylko). Są prawdziwą zmorą, dlatego raz na zawsze sobie to wszystko wyjaśnijmy.

1. WOGÓLE/WOGULE/W OGULE - Nie wiem jak Wy, ale ja zdecydowanie zbyt często napotykam się na błędne zapisywanie związku wyrazowego W OGÓLE. Jak przed chwilą pokazałam, sposoby popełniania błędu bywają różne, w tej kwestii próbujemy chyba tworzyć nowy język polski. Czy naprawdę tak trudno jest zapamiętać jedno proste wyrażenie?

2. POSZŁEM, PRZYSZŁEM, SZŁEM... - Choć problem dotyczy tylko chłopców, i tak jest dość mocno rozpowszechniony. Mężczyźni najwyraźniej niewieścieją. Drogi przedstawicielu płci brzydkiej, zapamiętaj: przyszłam, ale: PRZYSZEDŁEM; przyszłaś, ale: PRZYSZEDŁEŚ; poszłam, ale: POSZEDŁEM; poszłaś, ale: POSZEDŁEŚ; szłam, ale: SZEDŁEM; szłaś, ale: SZEDŁEŚ; szła, ale: SZEDŁ...

3. W CUDZYSŁOWIU - Odmiana rzeczownika cudzysłów sprawia wielu osobom problemy. Zapisujemy coś W CUDZYSŁOWIE - tak jak stoimy w rowie, a nie w rowiu. Na tym przykładzie łatwo to zapamiętać. Drugi sposób jest nieco mniej kulturalny, dlatego o nim nie wspomnę - nie ujmuję mu jednak skuteczności.

4. PORA, POMARAŃCZ - Dopuszczamy się nie tylko pomyłek w zakresie u-ó, rz-ż, h-ch - posuwamy się również nieco dalej, do tego stopnia, że zmieniamy rzeczownikom rodzaj. TEN POR nie może być tą porą, a TA POMARAŃCZA nie powinna stawać się tym pomarańczem. Nie byłoby mi fajnie, gdybym z tej Nikoli stała się tym... Nikolem? Żaden Jan nie chciałby również zostać Janą. Nieco rzadziej mylimy się również w zapisie takich wyrazów jak: ROŻEN (nie: rożno) czy WINOGRONO (nie: winogron).

5. Z WIELKIEJ/MAŁEJ LITERY - Choć spory na temat tego wyrażenia są niemałe, językoznawcy z znakomitej większości uznają, że w polszczyźnie wersja poprawna to WIELKĄ/MAŁĄ LITERĄ.

6. POD RZĄD - Coś może się zdarzyć któryś raz Z RZĘDU.

7. COFAĆ SIĘ DO TYŁU, PODSKOCZYĆ DO GÓRY, FAKT AUTENTYCZNY - To tylko niektóre przykłady pleonazmów (czyli wyrażeń będących tzw. masłem maślanym). Nie można się cofać do przodu czy podskoczyć w dół, a fakt nie może być nieautentyczny. Czasem nadmiar potrafi szkodzić, nie tylko w przypadku słodyczy.

8. WŁANCZAĆ/WYŁANCZAĆ - Od nazwy włącznika/wyłącznika pochodzi poprawna nazwa na czynność WŁĄCZANIA lub WYŁĄCZANIA. Gubimy nasze polskie "ogonki" i na siłę piszemy tak, jak mówimy.

9. NA INTERNECIE - Ileż razy słyszymy, że ktoś coś przeczytał na internecie. W rzeczywistości formą zgodną z zasadami polszczyzny jest W INTERNECIE.

10. PERFUM - słowo to występuje wyłącznie w formie dopełniacza rzeczownika PERFUMY, który to nie ma liczby pojedynczej. 


Niniejszym zamykam dzisiejszą dziesiątkę najpopularniejszych błędów. Kto wie, być może zrobię z tej notki cykl i opublikuję jeszcze kolejne dziesięć, a może jeszcze kolejne i kolejne?...


Miłych ferii - chyba że Wam się już skończyły bądź jeszcze nie zaczęły. W takim wypadku Dafniak pozdrawia Was z domku, z pokoju i wreszcie z łóżka, z którego nie musi się już rano zrywać. :)
Buźki!

16 komentarzy:

  1. ŚWIETNY BLOG ZAPRASZAM DO MNIE
    http://butterflyismy.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
  2. Naprawdę pomocne podpowiedzi. Dzięki.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że komuś tym pomogłam. Cała przyjemność po mojej stronie.

      Również serdecznie pozdrawiam.

      Usuń
  3. Punkt 5 - wyrażenie "Z wielkiej/małej litery" jest poprawne, jednak w języku polskim niedopuszczalne ze względu na to, iż jest to rusycyzm (nic dziwnego, że się go nie dopuszcza, ma to podłoże historyczne).

    Punkt 6 - coś może zdarzyć się kilka razy z rzędu, owszem, ale kilka odmiennych wydarzeń może mieć miejsce pod rząd, czyli zaraz po sobie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Owszem, wiem, że jest to rusycyzm, ale nie uznałam umieszczania tego w notce za konieczne. Skoro jednak wzbudziło kontrowersje, spieszę naprawić swoje niedopatrzenie. :)

      Hm, dziwne - w programie, który oglądałam, mówiono, że poprawna jest tylko forma "z rzędu". Obiecuję sprawdzić.

      Dziękuję bardzo.

      Usuń
  4. Przepraszam bardzo, ale zwrot "tylko i wyłącznie" również jest błędny. Autorce postu radziłbym się doszkolić.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Och, przyznaję - dopuściłam się pleonazmu. Ten zwrot jest akurat jednym z moich nawyków językowych, których trudno mi się wyzbyć - tak, jak niektórzy nadużywają wyrażeń: "generalnie", "co nie", "bynajmniej" itp. w złych kontekstach. Za zauważenie błędu serdecznie dziękuję, ale wypraszam sobie ostatnie zdanie. Nie było zbyt uprzejme - kultura (lub jej brak) wyraża się również w tym, jak potrafimy wytknąć komuś pomyłkę. Nie każda musi być wynikiem "niedoszkolenia" autora.

      Pozdrawiam i powstrzymam się od podobnie złośliwych uwag.

      Usuń
    2. Och, przepraszam, ale skoro prowadzi się "encyklopedię", to w tak poważnym miejscu błędy nie powinny się pojawiać, prawda?

      Usuń
    3. To zależy. Nie popełniłam błędu, tłumacząc jakąś zasadę (czyli np. nie kazałam pisać "że" przez rz) - po prostu wkradła mi się pomyłka w tekst. Jak widać nikogo to aż tak mocno nie zraziło. Zdarza się, każdy ma jakieś nawyki.

      Usuń
  5. No ok, dobrze, już nie będę się wtrącać. Tak poza tym, to bardzo ciekawy blog :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Nie "chyba, że" tylko "chyba że". http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629498
    Ale ja na przykład widziałam fakty nieautentyczne - w Polsacie XD Sorry, taki mój suchar.
    Miło zobaczyć coś takiego w internecie. Mam nadzieję, że ktoś będzie z tego korzystał.

    OdpowiedzUsuń
  7. Jezu, podejrzewam, że mnie nie pamiętasz i wolę się nie ujawniać... ale ty jesteś Nikola a ja nie wierzę, że spotkałam cię na blogspocie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Podejrzewam, że pamiętam, skoro Ty pamiętasz mnie. Napisz, proszę - przekonamy się. :) Warto spróbować.

      Usuń
  8. Dostrzegam tu wpływy Polimatów. :)

    OdpowiedzUsuń
  9. 6. POD RZĄD - Coś może się zdarzyć któryś raz Z RZĘDU.
    http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=9747
    To taki rusycyzm jak „z wielkiej/małej litery”, ale trochę łagodniej traktowany przez językoznawców.

    OdpowiedzUsuń